Dubbel gevoel

Lieve allemaal,

Nog een paar dagen en dan zit onze tijd in Malawi er alweer op. Wat is de tijd voorbij gevlogen! Ik had van tevoren niet verwacht dat ik zo snel zou wennen in zo’n totaal andere cultuur. Fijn om tot de conclusie te komen dat ik me prima kan redden zonder alle luxe. Het voelt zelfs heel goed om even helemaal terug naar de basis te gaan. De elektriciteit valt geregeld uit, er komt vaak geen water uit de kraan, het eten heeft weinig smaak en ik heb nog nooit zoveel zand en olie binnengekregen, maar ik geniet enorm van het leven hier. Waar in Nederland alles draait om tijd nuttig indelen, krijgt tijd hier een totaal andere invulling. Wat is het fijn om een hele middag uit te trekken om enkel wat mais te roosteren op het vuur of bao te spelen (een spelletje wat hier de hele dag door gespeeld wordt). Ook al voelt het leven hier al heel vertrouwd, het blijft ergens toch nog vreemd. Steeds meer komt het besef dat we anders zijn dan de mensen hier en ook anders zullen blijven, hoezeer we ook proberen om mee te draaien in deze cultuur. Het is zo bepalend waar je bent opgegroeid. Wij kennen de wereld op een totaal andere manier. Het is dan ook bijna onmogelijk om bepaalde dingen uit te leggen aan de mensen hier. En hoe we ook ons best doen om ons aan te passen, we blijven de rijke verwende meisjes uit Nederland. Het blijft daarnaast vreemd dat dingen die voor ons zo normaal zijn hier zo speciaal worden gevonden. Zo werd mijn pakje zakdoekjes hier uitvoerig bestudeerd. Ik heb nog nooit een groepje volwassenen zo gefascineerd naar een zakdoekje zien kijken. Ook mijn deo spray viel in de smaak, al duurde het even voordat iedereen begreep dat het toch echt de bedoeling is om de deo onder de kleding te sprayen in plaats van erop. Tja als je nog nooit eerder zoiets gezien hebt..
Hoewel in de eerste weken dat we hier verbleven de armoede in alles zichtbaar was, valt het me inmiddels een stuk minder op. ik vergeet af en toe dan ook dat mensen hier moeten rondkomen van het minimale. Pas wanneer spullen die we hadden weggegooid opeens weer ergens opduiken of men voor de derde keer in een week tijd een begrafenis heeft (wat hier overigens heel normaal is) realiseer ik me weer met hoeveel problemen men hier kampt. Bepaalde dingen zijn nog steeds amper te bevatten, ook al maken we het hier allemaal mee. Mensen overlijden hier aan ziektes die in Nederland prima te behandelen zijn. Ik vind het fascinerend om te zien hoe men hier met leven en dood omgaat. Het is hier zo normaal dat mensen overlijden dat het weinig indruk meer lijkt te maken op de mensen hier. Al is het natuurlijk lastig in te schatten wat men daadwerkelijk denkt of voelt. Ook op andere gebieden komen de mensen hier vrij passief en weinig kritisch over. Zo lijkt iedereen zich er compleet bij te hebben neergelegd dat er in het hele land geen benzine te verkrijgen is. Voor ons is het al duur om te reizen, maar voor de mensen hier is het bijna onbetaalbaar. Daarnaast schieten de prijzen van producten omhoog als gevolg van de benzinecrisis (de prijzen zijn hier binnen 2 jaar tijd meer dan verdubbeld). De reactie die we tot nu toe krijgen is :‘over 2 jaar hebben we een nieuwe president en vanaf dan zal de situatie verbeteren’. Daarnaast wordt bij alles naar God verwezen. Op zich mooi dat men zo goedgelovig is, maar het helpt het land niet bepaald verder. In de afgelopen jaren is Malawi veranderd van een land dat op weg was om zich verder te ontwikkelen naar een land dat alleen maar verder in de problemen raakt. Er zijn hier nul middelen om de economie er bovenop te helpen dus hulp van buitenaf is noodzakelijk, maar dan moet de president deze hulp wel toestaan. De situatie hier heeft tot gevolg dat alles wat we hier doen enorm dubbel voelt. Aan de ene kant willen we heel graag meer zien van het land en rondreizen, maar aan de andere kant voelt het ook niet goed om van alles te willen ondernemen terwijl de mensen hier helemaal niets hebben.
Desondanks hebben we vorige week toch besloten om een lang weekend weg te gaan. We vonden het namelijk zonde om 3 maanden in Malawi te hebben doorgebracht zonder (op Lilongwwe en Nkhata bay na) iets van de rest van het land te hebben gezien. Aangezien reizen enorm bemoeilijkt wordt door de benzinecrisis, hebben we de trip uitgespreid over 5 dagen. Vorige week donderdag zijn we afgereisd naar Mzuzu, waar we hebben overnacht. Vrijdagmiddag zijn we verder gereisd naar Livingstonia, een bergdorpje in het noorden van Malawi. Oorspronkelijk was het plan om mee te reizen met onze contactpersoon van Edukans, maar gezien het gebrek aan benzine kon hij helaas niet meer meegaan. Hij had echter wel geregeld dat Ilona en ik gratis mee konden reizen met het busje van de universiteit van Livingstonia. In de reisgids staat vermeld dat de weg naar dit bergdorp één van de meest avontuurlijke wegen in Afrika is, en ik snap inmiddels waarom. Met een volgeladen busje een zandpad met 23 haarspeldbochten op in het donker is toch wel een unieke ervaring. Ik was blij dat het al donker was, want daardoor was de afgrond niet goed zichtbaar. Na een reis van 3,5 uur kwamen we aan in Livingstonia. We hadden van tevoren nog geen slaapplek geregeld, maar het bleek gelukkig mogelijk om te overnachten in het stone house, een Engels landhuis en tevens nationaal monument. Eind 19e eeuw heeft een groepje schotse missionarissen zich gevestigd in Livingstonia in een poging hier een missie te starten. Het dorp wat toentertijd is opgebouwd is nu nog compleet intact. Heel vreemd om een dorp in Engelse/Schotse stijl te zien bovenop een berg in Afrika. Het lijkt ook net alsof de tijd er heeft stilgestaan. Alle spullen in het stone house, zoals kasten, bedden, eettafel, enz., staan er nog en worden nog altijd gebruikt. We werden met open armen ontvangen door de watchman die helemaal enthousiast was dat hij weer iets te doen had. Nadat we de volgende morgen uitgebreid hadden ontbeten (met verse melk!) op de veranda, gingen we op pad. In het daglicht werd pas zichtbaar hoe mooi de natuur is in Livingstonia. Vanaf het stone house kijk je uit op het dal en in de verte ligt lake Malawi. Nadat we binnen 10 minuten heel Livingstonia hadden gezien inclusief alle bezienswaardigheden, besloten we verder de natuur in te trekken. De lonely planet leidde ons naar de watervallen op een uur loopafstand van het dorp. Naast de watervallen bleek er ook een grot te zijn. En onder het mom ‘hoe moeilijk kan het zijn om een grot te vinden’ zijn we zelf op onderzoek uitgegaan. Dwars door de struiken, door het water…maar geen grot te bekennen. In een laatste poging om de grot te vinden achter de waterval, is Ilona ergens naar beneden geklommen. Terwijl ik wachtte zag ik de takken van de bomen om me heen opeens bewegen..een aap! Bizar om opeens apen om je heen te hebben. Maar gelukkig bleken de apen ons gezelschap wel te kunnen waarderen. Nadat Ilona weer veilig terug was gekeerd hebben we nog een uur lang apen gefotografeerd. Moe maar voldaan keerden we uiteindelijk terug naar Livingstonia. De volgende ochtend werden we om 5 uur gewekt door de watchman. We hadden namelijk aangegeven dat we graag de zonsopgang wilden zien. Ik had er alleen niet bij stilgestaan dat dit zo vroeg in de morgen al zou zijn;) Binnen 2 minuten stonden we nog half in pyjama buiten. Het was misschien wat vroeg, maar het was het meer dan waard (de foto’s volgen nog)!
Aangezien de scholen deze week voor 3 weken sluiten, wilden we graag op tijd terug zijn in Embangweni om overal afscheid te kunnen nemen. Vandaar dat we het hier onmogelijke voor elkaar probeerden te krijgen.. op zondag terugreizen. Maar het is ons gelukt! We konden namelijk met de ambulance meerijden. De berg af bleek een stuk enger dan de berg op, we konden nu namelijk opeens alles zien. Maar gelukkig had de chauffeur de nodige ervaring dus voordat we het door hadden stonden we alweer onder aan de berg. Terug in Mzuzu besloten we op boodschappenjacht te gaan. In Embangweni is weinig te verkrijgen dus in de ‘grote’ stad maak je meer kans om dingen te vinden. En jawel, na 11 weken Malawi is het dan eindelijk gelukt; we hebben een ananas gevonden! Zo lekker! Ik vrees alleen dat ik na deze ananas geen enkele ananas in Nederland meer kan waarderen. Naast de ananas vonden we ook wortels, knoflook, avocado, rode peper, een citroen en last but not least.. appels! Na maandenlang nsima en rijst is alles lekker, dus Ilona en ik waren helemaal gelukkig met al onze aankopen. Na nog een overnachting in Mzuzu, keerden we maandagmiddag terug in Embangweni waar we met open armen werden ontvangen door het personeel van het guesthouse. Het was opeens wel erg stil nu we een aantal dagen weg waren. Aangezien het voor de verandering weer regende (het regent hier nu dagelijks, wat volgens iedereen het einde van het regenseizoen inluidt) besloten we onze middag weer ‘nuttig’ te besteden met bao spelen, mais roosteren en thee drinken. Nu we het onderzoek (voor nu) grotendeels hebben afgerond, hebben we zeeën van tijd over. Vandaar dat we inmiddels erg goed zijn in het bezighouden van het personeel hier. Ik geloof dat onze grootste bijdrage in Malawi tot nu toe het leren bakken van pannenkoeken en cake en het introduceren van tea time is. Maar ach iedereen is wel laaiend enthousiast. ik ben blij dat ik vanuit Nederland een gigantische voorraad theezakjes heb meegesleept (bedankt voor de tip, Jeannette!). Ik heb er al veel mensen heel gelukkig mee gemaakt. We zijn inmiddels zo’n beetje onderdeel van het personeel geworden. Alhoewel er een groot bord met ‘staff only’ boven de keukendeur hangt, lopen wij zo’n 20 keer per dag de keuken in. Inmiddels geldt de regel ‘no Tumbuka, no Dutch’, dus zelfs de meest nutteloze informatie wordt in het Engels uitgewisseld;) We lunchen inmiddels zo nu en dan zelfs in de keuken met al het personeel; gezellig mee nsima eten met de handen. Hoewel ik het in het begin echt niet lekker vond, begin ik de nsima steeds meer te waarderen (al vind ik het ook niet erg dat we het in Nederland niet kennen).

De afgelopen tijd is voorbij gevlogen. We ondernemen voor ons gevoel nog steeds weinig, maar de dagen gaan nog altijd snel voorbij. ik geloof dat we inmiddels aardig in het Afrikaanse ritme zitten. Al zijn we volgens Joseph altijd ‘busy like a bee’. Cake en pannenkoeken bakken, bezoekjes brengen aan de dovenschool en andere basisscholen in de omgeving, bij mensen thuis op bezoek gaan, thee drinken, spelletjes spelen, het is maar wat je druk noemt;) maar hij heeft inderdaad gelijk dat we nog altijd meer uitvoeren dan de meeste mensen hier. Ik snap nog steeds niet hoe het personeel het hier volhoudt om de hele dag door naar oersaaie Nigeriaanse films te kijken. Om toch nog het idee te hebben dat ik iets uitvoer breng ik geregeld een bezoekje aan de dovenschool. Ik ben er inmiddels zelfs gepromoveerd tot (computer)lerares. Leuk om een keer ergens de computerexpert te zijn;) Al zijn de computers die ze hier hebben zo oud dat het voor ons lastig is om uit te vinden hoe ze precies werken. In ruil voor mijn hulp, heb ik de afgelopen weken bijles gebarentaal gekregen van een dove jongen die computerles geeft op de school. Ik geloof niet dat ik heel talentvol ben, maar ach ik heb me in ieder geval vermaakt. Daarnaast heb ik met mijn net geleerde kennis de headteacher van de school iets bijgebracht, heb ik toch nog iets bereikt hier;) Ik voel me al meer een meer een leraar en kijk er niet meer van op wanneer ik voor de zoveelste keer geïntroduceerd word als leraar. Het blijft lastig om uit te leggen dat Ilona wel een primary teacher is en ik niet, dus ik heb in Malawi een nieuwe identiteit: Eva the teacher;) (of Efe, Eeffee, Eeffie, Eefye, Ethia, mijn naam blijft ingewikkeld). Vorige week heb ik mee les gegeven op de TTC, Ilona had een les voorbereid en ik was haar assistent. Ik heb een middaglang galgje uitgelegd, wat hier een groot succes is. Raar om opeens weer voor een groep leeftijdgenoten te staan maar ook wel weer leuk. De mensen waar we hier het meest mee omgaan zijn allemaal een stuk ouder. We bezoeken nog steeds wekelijks de kerk, al gaan we inmiddels naar verschillende kerken om een beetje afwisseling te houden. Het blijft nog steeds bijzonder om een dienst bij te wonen, maar het is wel een beetje jammer dat je 2 uur binnen zit terwijl buiten het zonnetje schijnt. Het is dat iedereen het enorm waardeert dat we aanwezig zijn, want anders was ik waarschijnlijk al eerder afgehaakt.
In een poging het Afrikaanse leven nog beter te leren kennen, heeft Joseph ons een tijdje geleden uitgenodigd om een nachtje bij hem thuis te logeren. Zijn 4 kinderen waren laaiend enthousiast, het gebeurt niet elke dag dat ‘azungu’ komen logeren. Speciaal voor ons werd het hele huis(je) heringericht. De bedden werden omgewisseld, zodat wij het goede bed kregen. Ofja goed, het was nog een soort van plank. Weer even een leermomentje dat het niet vanzelfsprekend is om alles maar te hebben. We hebben ons er inmiddels bij neergelegd dat we er niet aan ontkomen dat er voor ons van alles geregeld wordt en wij van alles het beste of meeste moeten krijgen. Het logeerpartijtje was een groot succes; we hebben (hoe kan het ook anders;)) pannenkoeken gebakken op het vuur, mais geroosterd en spelletjes gespeeld. Aangezien ik om half 6 alweer wakker was, heb ik met de oudste dochter mee de afwas gedaan de volgende morgen. Dat gaat hier toch op een wat andere manier dan wij in Nederland gewend zijn. Maar het is opvallend hoe schoon alles wordt met wasmiddel/een blok zeep en zand;)

Het afscheid nemen is inmiddels begonnen. 2 weken geleden hebben we afscheid genomen van doctor Ross. Hij is voor een aantal maanden terug naar Engeland, waar hij nog altijd werkzaam is. Pas achteraf werd ons verteld dat hij een autoriteit is op het gebied van gynaecologie en in Londen een hoge functie heeft. Onvoorstelbaar dat je dan uitgerekend in Embangweni in een ziekenhuisje terecht komt. Maar wel respect dat hij met al zijn ervaring juist voor deze plek kiest. Daarnaast heb ik afgelopen week afscheid genomen van mijn leraar gebarentaal. Hij is teruggekeerd naar Blantyre (grote stad in het zuiden van Malawi) om zijn universitaire opleiding af te ronden. En nu is het aan ons om afscheid te nemen. Hoewel het tijd is om te gaan, zal het toch vreemd zijn om deze plek te verlaten. Het is toch een beetje een tweede thuis geworden…

Liefs Eefje